فرمول اساسی حسابداری

فرمول حسابداری

فرمول اصلی حسابداری چیست؟

فرمول اصلی حسابداری ساختار اصلی برای تناسب فی ما بین حساب ها می باشد. فرمول حسابداری یکی از مهم ترین معادلات مالی می باشد. طبقه بندی حساب ها در دانش حسابداری بر اساس همین فرمول اصلی حسابداری انجام داده می شود .

فرمول اصلی حسابداری :

دارایی =    بدهی  +    حقوق صاحبان سهام

E          +        L      =       A

E = Equity      L = Liabilities    A = Assets

فرمول اساسی حسابداری

فرمول اساسی حسابداری معادل همان فرمول اصلی حسابداری است. حالا چرا واژه اساسی استفاده می شود؟ چون فرمول اساسی حسابداری واقعا اساس علم حسابداری را تشکیل می دهد و به عنوان یک امر انکار ناپذیر بر تمام معادلات حسابداری حاکم است. همانطور که مطرح شد فرمول اساسی حسابداری برابر است با :

بدهی + حقوق صاحبان سهام = دارایی 

نام دیگر فرمول اساسی حسابداری چیست؟

نام دیگر فرمول حسابداری همان معادله حسابداری است. در مکالمات از هر دو اصطلاح استفاده می شود و هر دو به یک منظور هستند. اگر فرمول حسابداری را بررسی کنید متوجه تساوی در آن می شوید. و اما این تساوی به چه معنی است ؟ تساوی در معادله حسابداری به این معنی است که اگر یک متغیر کم یا زیاد شود به ناچار بقیه متغیر ها یا خود متغیر در ابعاد دیگر دستخوش تغییرات می شود.

درک کردن فرمول اساسی حسابداری یا معادله حسابداری بسیار به شما در آینده برای درک مفاهیم دیگر کمک خواهد کرد. قصد داریم برای فرمول حسابداری یک مثال ارائه دهیم پس دقت لازم را برای درک بهتر این موضوع داشته باشید.

مثال برای فرمول اساسی حسابداری

 به مثال زیر توجه نمایید که طی مراحل برای شما توضیح داده می شود: مرحله اول: یک شرکت تاسیس می شود و سهامداران یا همان شرکا مبلغ 100 میلیون تومان به عنوان سرمایه اولیه به حساب شرکت واریز می کنند( وجوه در حساب شرکت حکم دارایی دارد . یعنی:

سرمایه 100 میلیون = دارایی 100 میلیونبدهی هم در حال حاضر صفر است.

مرحله دوم: شرکت یک پرینتر خریداری می کند به ارزش 25 میلیون تومان ولی پول آن را نقد پرداخت نمی کند و طبق توافق قرار است به فروشنده یک چک مدت دار پرداخت شود ( خرید به صورت نسیه است). حالا ارقام در فرمول اصلی حسابداری تغییر می کند:

سرمایه 100 میلیون + بدهی 25 میلیون = دارایی 125 میلیون

به فرمول مرحله اول 25 میلیون به عنوان دارایی (خرید پرینتر) اضافه شد و 25 میلیون هم به عنوان بدهی(پرداخت چک به فروشنده) اضافه شد . چون پول پرینتر هنوز پرداخت نشده است و به فروشنده بدهی داریم.

مرحله سوم : فروشنده ی پرینتر چک دریافتی از شرکت را وصول کرده است و از حساب شرکت 25 میلیون کسر شده است. حال بدهی ما صفر می شود چون چک پرداختی به فروشنده وصول شده است و دیگر به فروشنده بدهی نداریم:

فرمول حسابداری دستخوش تغییر می شود:

سرمایه 100 میلیون = دارایی 100 میلیون

حالا یک سوال مطرح می شود:

چرا با خرید پرینتر که یک دارایی هست دارایی ما هنوز همان 100 میلیون مانده است؟

تبریک ! شما اگر پاسخ صحیح این سوال را بدانید یعنی به درک درستی از معادله حسابداری دست پیدا کردید. پاسخ این است که در نهایت یعنی گام سوم، فقط 75 میلیون پول در حساب شرکت باقی مانده و 25 میلیون هم ارزش پرینتر است. دقت کنید که پول پرینتر از حساب شرکت پرداخت شده است یعنی 100 میلیون در حساب شرکت پول وجود داشته ولی 25 میلیون برای خرید پرینتر به وسیله وصول چک پرداختی به فروشنده کسر شده است.

پس دارایی ما معادل 75 میلیون وجه در حساب شرکت است به علاوه یک پرینتر 25 میلیون تومانی.

اصطلاح حساب T ( حساب تی ) در فرمول حسابداری

همانطور که صحبت کردیم ، در فرمول اساسی حسابداری یا همان معادله حسابداری یک موازنه بر قرار است.حساب T یک ابزار معروف و رایج در حسابداری برای مشاهده تغییرات هر حساب یا سرفصل می باشد. آن سرفصل می تواند بدهی، سرمایه و دارایی باشد و یا زیر مجموعه آنها. تغییرات در سر فصل یا تغییرات حساب را به کمک حساب T بیشتر توضیح می دهیم . لطفا به مثال معادله حسابداری ( فرمول حسابداری ) در بالا توجه کنید : دارایی در مرحله اول 100 میلیون است و سپس در مرحله دوم تبدیل به 125 می شود و در مرحله سوم تبدیل به 100 میلیون می شود.   

این حساب T  مربوط به سر فصل دارایی با توجه به مثال مذکور می باشد. اگر دقت داشته باشید تمام تغییرات مربوط به دارایی نمایش داده شده است .در انتها زیر رقم مانده دو خط کشیده شده است که بیانگر مانده پایانی است. در ادامه مطلب توضیح می دهیم چرا اعداد در چپ یا راست نوشته شده اند و این ترتیب یا مدل درج ارقام بر اساس چیست؟

ماهیت حساب ها در معادله حسابداری یا فرمول حسابداری

با توضیح ماهیت ها درک شما نسبت به ترازنامه و حساب T و سر فصل هایی که در آن قرار می گیرند بیشتر خواهد شد. در حسابداری سر فصل های بسیاری وجود دارد که بر اساس کدینگ حسابداری هر شرکت آن سر فصل های یا حساب ها مورد استفاده قرار می گیرند. مثل کدینگ حساب یک شرکت خدماتی با کدینگ حساب یک شرکت تولیدی تفاوت هایی دارد. در حسابداری برای تشکیل فرمول اصلی حسابداری از سه عنصر دارایی ، بدهی و حقوق صاحبان سهام استفاده می کنیم .

این سه از ارکان تشکیل معادله حسابداری هستند و تمام اتفاقات حسابداری درون همین معادله رخ می دهد. هر کدام از این سه رکن اصلی فرمول حسابداری و زیر مجموعه های آنها دارای ماهیت مخصوص به خود هستند .  ماهیت همه حساب ها یا سر فصل ها در حسابداری به دو قسمت زیر تقسیم می شود :

• ماهیت بدهکار : مانند دارایی
• ماهیت بستانکار : مانند حقوق صاحبان سهام و بدهی

ماهیت حساب ها بر اساس دو موضوع چپ / راست در حساب T و همچنین بر اساس نوع حساب یا سرفصل بررسی خواهیم کرد:

1- ماهیت حساب بر اساس نوع سر فصل :

حساب های مربوط به زیر مجموعه دارایی ها ماهیت و ذات بدهکار دارند و حساب های مربوط به بدهی ها و حقوق صاحبان سهام ماهیت و ذات بستانکار دارند.به عبارتی خلق ،تولد یا افزایش یک دارایی ماهیت بدهکار دارد و خلق یا تولد یا افزایش بدهی یا حقوق صاحبان سهام ماهیت بستانکار دارد و اگر بر عکس موارد اتفاق بیفتد ماهیت آنها بر عکس می شود.

برای درک بیشتر این موضوع به مثال های تمرینی زیر توجه کنید:

ماهیت افزایش دارایی

ماهیت بدهکار ماهیت خرید یک دارایی

ماهیت بدهکارماهیت کم شدن دارایی

ماهیت بستانکارماهیت فروش یک دارایی

ماهیت بستانکارماهیت افزایش یا خلق بدهی

ماهیت بستانکارماهیت کم شدن بدهی یا تسویه بدهی

ماهیت بدهکار

2- ماهیت حساب ها بر اساس چپ/ راست قرار گرفتن در جدول های تراز شونده:

باید این را به حافظه بسپارید که سمت راست ترازنامه یا حساب T بدهکار است و سمت چپ ترازنامه بستانکار است. یعنی حساب های دارای ماهیت بدهکار در سمت راست تراز قرار میگیرند و حساب های با ماهیت بستانکار در سمت چپ تراز درج می شوند.

موارد مربوط به ماهیت حساب ها باید به حافظه سپرده شود و ملکه ذهن هر حسابدار شود. این موارد جزو اصول حسابداری و به نوعی روابط بین حساب ها در حسابداری تشکیل می دهند. اگر با ماهیت حساب ها به تازگی آشنا  شدید می بایست آنها را حتما حفظ نمایید و آنها را مرور کنید تا ملکه ذهن شود.