حسابرسی چیست و شامل چه مواردی می شود؟

حسابرسی چیست

حسابرسی یک ارزیابی مستقل از صورت های مالی سازمان شما است. هدف حسابرسی ایجاد نظر مستقل در مورد صورت های مالی واحد مورد رسیدگی است. گزارش حسابرس در مورد صحت و درستی صورت های مالی شما، نقش مهمی در حفظ اطمینان در گزارشگری مالی شما دارد. با افزایش روز افزون تعداد سازمان هایی که خارج از آستانه حسابرسی قرار می گیرند، به دنبال افزایش این آستانه ها، حسابرسی می تواند اعتبار، اطمینان بیشتر و شفافیت بیشتری را برای سهامداران و سرمایه گذاران شما فراهم کند.  

حسابرسی و ماده 272 قانون مالیات های مستقیم

براساس ماده 272 قانون مالیات های مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور می بایست علاوه بر شرکتهای موضوع بندهای (الف) و (د) ماده واحده قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح به‌ عنوان حسابدار رسمی که در سال 1372 به تصویب رسیده است، تا آخر دی ‌ماه هر سال نسبت به تعیین گروه هایی از اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی که طبق نوع فعالیت و همچنین حجم فعالیت آنها ملزم به ارائه صورتهای مالی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی که عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هستند را اعلام کند.

این گزارش حسابرسی می تواند همراه با اظهارنامه مالیاتی و یا نهایت طی مدت سه ‌ماه بعد از مهلت انقضای ارائه یا تسلیم اظهارنامه، از راه های مورد نظر مانند درج در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه‌ های کثیر الانتشار و یا سامانه الکترونیکی مربوط و یا تحویل دستی به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند. همچنین سازمان امور مالیاتی می تواند برخی از اشخاص حقوقی و حقیقی را به صورت موردی ئ جداگانه مشمول حسابرسی کند.

در این حالت این اشخاص می بایست طی ابلاغ کتبی تا آخر دی ‌ماه هر سال از این موضوع مطلع شوند. در ضمن اشخاصی که سال مالی آنها پس از اعلام سازمان شروع می‌شود، باید این ماده را رعایت و اجرا نمایند. اگر گزارش حسابرسی مالی بر اساس ماده مذکور و در طی زمان مقرر ارائه نشود، جریمه معادل بیست‌(20) درصد مالیات متعلقه در نظر گرفته می شود و درآمد مشمول مالیات این اشخاص بر اساس مقررات این قانون به وسیله رسیدگی مالیاتی مشخص خواهد شد.

تبصره 1 ماده 272 ق.م.م - صورت های مالی حسابرسی ‌شده به شرح این ماده و موارد مذکور در گزارش ‌های حسابرسی و بازرسی قانونی مربوطه که در چهارچوب مقررات این قانون تنظیم شده می‌ تواند برای تشخیص دادن درآمد مشمول مالیات ای افراد توسط ادارات مالیاتی مورد استفاده قرار گیرد و به آنها استناد کرد. تبصره 2 ماده 272 ق.م.م - سازمان امور مالیاتی کشور می ‌تواند حسابرسی صورت های مالی و یا تنظیم گزارش مالیاتی اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی را به سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران واگذار نماید که در این حالت پرداخت دستمزد حسابرسی مالیاتی براساس مقررات مربوطه بر دوش سازمان امور مالیاتی است.

حسابرسی شامل چه مواردی است؟

حسابرسی می تواند به صورت خارجی یا داخلی انجام شود. برای یک حسابرسی خارجی کامل، ابتدا باید یک حسابرس قانونی را به خدمت بگیرید تا حسابرسی را بی طرفانه انجام دهد. مهم است که حسابرس کاملاً مستقل از کسب و کار شما باشد و یک شخصی باشد که از بیرون از شرکت یا سازمان شما و بدون وابستگی به مجموعه شما به حسابرسی بپردازد. حسابرس برای شناسایی هرگونه اشکال با اهمیت در حساب های شما، مجموعه ای از روش های تجویز شده را در مورد صورت های مالی شما انجام خواهد داد.

به دلیل محدودیت‌های عملی، حسابرس معمولاً نمونه‌ای از معاملات را برای بررسی مورد بازبینی قرار می دهد و در مورد اینکه آیا حساب‌ ها عاری از تحریف بااهمیت هستند یا خیر و نمایانگر دیدگاهی درست و منصفانه از امور مالی سازمان هستند، نظر خود را صادر می‌کند. حسابرس همچنین ارزیابی خواهد کرد که آیا از تمام جنبه های با اهمیت صورت های مالی شما مطابق با استانداردهای حسابداری قابل اجرا و الزامات قانونی تهیه شده است یا خیر.  

نتایج حسابرسی چیست؟

حسابرس پس از اتمام کار حسابرسی خود، گزارش استانداردی را تهیه می کند که باید همراه با صورت های مالی واحد مورد حسابرسی باشد. گزارش شامل نظر حسابرس است که می تواند یکی از چهار نوع باشد: اظهار نظر مقبول، اظهار نظر مشروط، اظهار نظر مردود، عدم اظهار نظر. در مطالب زیر به بررسی چهار نظر حسابرس می پردازیم.

1) اظهار نظر مقبول گزارش اظهار نظر مقبول به این معنی است که صورت های مالی به نظر حسابرس نمای درست و منصفانه ای ارائه می دهد و به درستی مطابق با استاندارد های حسابداری قابل اجرا تهیه شده است.

2) اظهار نظر مشروط گزارش اظهار نظر مشروط حاکی از آن است که صورت ‌های مالی دارای اشتباه یا حذف با اهمیتی است که فراگیر نیست (به یک عنصر یا بخشی از صورت‌ های مالی محدود می‌شود) و بنابر این تنها بخشی از صورت ‌های مالی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این همچنین به عنوان یک نظر «مشروط» شناخته می‌شود که در آن صورت ‌های مالی به جز موضوعی که در یادداشت ‌های صورت ‌های مالی توضیح داده شده، نمای درست و منصفانه‌ ای ارائه می‌دهد.

3) اظهار نظر مردود اظهار نظر مردود حاکی از آن است که صورت های مالی حاوی یک اشتباه یا حذف با اهمیت است که فراگیر است (به بخش خاصی از صورت های مالی محدود نمی شود). این به عنوان یک نظر منفی نیز شناخته می شود، زیرا اشتباهات بر کل صورت های مالی تأثیر می گذارد.   4) عدم اظهار نظر اگر حسابرس عدم اظهار نظر صادر کند، صورت های مالی به دلیل ناتوانی در حصول آن فاقد شواهد حسابرسی کافی و مناسب بوده و در نتیجه اظهار نظر نمی شود.

لازم به ذکر است که عدم اظهار نظر از بین بقیه گزارش ها اتفاق بدتری می باشد و اظهار نظر مردود به مراتب بهتر از عدم اظهار نظر می باشد.  

آیا حسابرسی می تواند به صورت داخلی انجام شود؟

حسابرسی داخلی خطرات کلیدی را که سازمان شما با آن مواجه است و اثربخشی نحوه مدیریت این ریسک ها از طریق فرآیندهای کنترلی که مدیریت اجرا کرده است، ارزیابی می کند. حسابرسی داخلی در درجه اول برای ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی استفاده می شود. دامنه این گونه حسابرسی ها اغلب توسط مدیریت تعریف می شود و حسابرس داخلی توصیه هایی را برای بهبود در سیستم ها و کنترل های سازمان صادر می کند.

همپوشانی قابل توجهی بین کار حسابرسان داخلی و خارجی وجود دارد، اگرچه فقط حسابرسان مستقل می توانند نظر قانونی صادر کنند.  

چطور متوجه شویم که آیا شرکت یا سازمان ما به حسابرسی نیاز دارد؟

نیاز به حسابرسی را می توان با الزامات قانونی و خواسته های ذینفعان و همچنین ملاحظاتی برای درک وضعیت مالی یک شرکت یا سازمان تعیین کرد.با این حال، حتی برای واحدهایی که الزام قانونی برای حسابرسی ندارند و می توانند بدون حسابرسی به کار خود ادامه دهند، سهامداران ممکن است برای اطمینان مالی درخواست حسابرسی کنند.

به همان دلیلی که دولت ها برخی کسب و کار ها را موظف می کنند که حسابرسی خود را به انجام برسانند ذینفعان یک شرکت یا سازمان یا هر شخص دیگری می تواند برای اطمینان از یک شرکت یا سازمان درخواست حسابرسی نماید. که همچنین می توانید برای جلوگیری از خطاهای عمدی یا غیر عمدی کارکنان یا رفع اتهامات سوء رفتار، حسابرسی انجام دهید. یک حسابرس می تواند به طور بالقوه به برجسته کردن معاملات غیر عادی و مشکوک کمک کند تا بتوان اقدامات اولیه را برای اصلاح و برخورد لازم انجام داد.

این به معنی می باشد که همیشه الزام قانونی دلیل حسابرسی نمی باشد بلکه گاهی برای اطمینان مدیریان و سایر سرمایه گذاران آن مجموعه می توان حسابرسی را انجام داد.